کنه دمودکس و عوارض پوستی ناشی از آن

کنه دمودکس و عوارض پوستی ناشی از آن:

کنه های دمودکس از جمله ریز جانورانی هستند که بر روی پوست انسان زندگی میکنند. به دلیل این که اکثر مواقع این موجودات بدون ایجاد هیچ عارضه ای بر روی پوست به زندگی خود ادامه میدهند در دسته انگل ها طبقه بندی نمی شوند بلکه ارتباط آنها با انسان بصورت همزیستی مسالمت آمیز است . دمودکس ها در انسان بیشتر بر روی پوست صورت یافت میشوند به خصوص بر روی پیشانی ،گونه ها، کناره های بینی، مژه ها و حفره خارجی گوش. این کنه ها به دو گونه دسته بندی میشوند: گونه فولیکورلروم folliculorum که بیشترین فراوانی را دارد و محل زندگی آنها در فولیکول های مو بالای غدد چربی ساز سباسه است و از محتویات سلول ها تغذیه میکنند، گونه دوم که با نام برویس brevis شناخته می شود که تنها در موارد کوچکی با گونه اول متفاوت است که یکی از آنها محل زندگی آنها که در داخل غدد سباسه می باشد است. اما با وجود همزیستی مسالمت آمیز این موجودات با انسان گاهی تجمع بیش از حد آنها در فولیکول های مو و یا غدد سباسه میتواند منجر به ایجاد ناراحتی های پوستی ای شود. از جمله عوارض تجمع بیش از حد دمودکس ها بر روی پوست می توان به: خارش و شاخی شدن پوست، قرمزی، حساس شدن پوست، احساس سوزش، اگزما، ریزش بیش از حد موها و مژه ها و سنباده ای شدن پوست را نام برد. کلینیک پوست زیبا که یک کلینیک آموزش پوست و مو اصفهان می باشد و انواع آموزش هیدوردرمی اصفهان، آموزش هایفو در اصفهان و .. را ارائه می دهد در ادامه شما را با این کنه بیش تر آشنا می کند.

اما روش تشخیص این کنه ها و مقابله با آنها به چه صورت است؟

برای تشخیص حتمی باید از روش معاینه میکروسکوپیک مژه ها استفاده کرد که در آن فولیکول مژه ای را که از پلک فرد مورد نظر جدا میکنند را زیر میکروسکوپ برای دیدن کنه ها مورد بررسی قرار می دهند. روش مرسوم متخصصان برای از بین بردن این کنه ها و یا کنترل جمعیت آنها استفاده از محلول غلظت بالای الکل روی پوست صورت فرد است و پس از گذشت مدت زمانی و به سطح پوست آمدن این کنه ها با مواد موثر دیگر آنها را از بین میبرند (الکل ۱۰۰ درصد بسته به نوع پوست فرد میتواند در عرض ۱٫۲ تا چهار دقیقه اکثریت جمعیت این موجودات را از بر روی پوست از بین ببرد). تقریبا هیچ انسان بزرگسالی وجود ندارد که روی پوستش انگل های دمودکس درحال زندگی نباشد اما زمانی که تراکم جمعیت این انگلها زیاد میشود، بسیاری از مشکلات پوست و مو نیز شدت می یابد.

چرخه زندگی دمودکس

چرخه حیات این مایت ها ۵ مرحله است. مایتهای دمودکس شبها در سطح پوست انسان جفتگیری میکنند و پس از حدود ۱۲ ساعت داخل فولیکولهای مو و یا غدد سباسه تخم گذاری میکنند. هر مرحله تخم گذاری حدود ۵۰ تا ۶۰ تخم بهمراه دارد که در فولیکول و غدد چربی قرار میگیرند.تخمها پس از چند روز تبدیل به لارو و نوزادان شش پا می شود که پس از طی یک هفته بالغ میشوند تا به چرخه تولید مثل وارد شوند. دوره بلوغ تا بزرگسالی آنها حدود یک هفته میباشد و طول عمر یک انگل دمودکس در حدود ۳۰ تا ۹۰ روز است.این جانداران تمامی مواد زائدی که در طول زندگی در بدنشان تولید میشود درون بدن نگه میدارند تا زمانی که بمیرند.انگلهای دمودکس انگلهایی می باشند که در فولیکولهای مو و غدد چربی پوست انسان زندگی میکنند.انگل دمودکس به سادگی از چربی پوست و محصولات آرایشی و بهداشتی تغذیه میکند.

ویژگیهای مورفولوژی و طبقه بندی

امکان دیدن این انگلها به صورت عادی وجود ندارد اما ندیدن آنها دلیلی بر نبودنشان نیست. این مایتهای میکروسکوپی، جاندارانی عنکبوتی با هشت پای کوچک و پرزدار در نزدیکی سرهایشان هستند، بدن آنها نیمه شفاف است. اما بسیار شبیه به کرم هستند که در پوست هر انسان بالغ میتوان آنها را یافت. این حشرات کل عمر خود را روی پوست انسان سپری میکنند، آنجا متولد میشوند، زاد و ولد میکنند و پس از حدود یک الی سه ماه میمیرند. دو گونه از این جانداران میکروسکوپی روی پوست به ویژه در ناحیه سر و صورت انسان سکونت دارند: دمودکس فولیکولاروم و دمودکس برویس. این جانداران در مناطق مختلفی از پوست انسان سکونت دارند. دمودکس فولیکولاروم غالبا در میان حفره های فولیکول موی سر و صورت و دمودکس برویس درون غدد چربی پوست زندگی میکند. دلیل وفور این جانداران در پوست سر و صورت انسان، وجود حفره ها و غدد چربی بیشتر نسبت به دیگر بخشهای بدن است. دمودکس فولیکولاروم (folliculorum) که به انگل فولیکول مو در انسان شهرت دارد و دیگری Demodex دمودکس بریویس (Demodex brevis ) که به انگل غدد سباسه (غدد چربی) معروف می باشد. این انگلها در فولیکولهای مو و غدد چربی به خصوص پلکها، بینی، گونه ها و قسمتهای مجاور بینی و اطراف گوش یافت شده و از ترشحات زیر جلدی به خصوص سبوم تغذیه میکنند .

علائم وجود دمودکس

این جانداران تمامی مواد زائدی که در طول زندگیشان در بدنشان تولید میشود درون بدن نگه میدارند تا زمانی که بمیرند و همین امر میتواند باعث تشدید :عفونتهای پوستی پوست، آکنه، روزاسه، جوش، ریزش مو، کم پشت و نازک شدن مو، خارش پوست، چین و چروک پوست، پیری زودرس پوست، خشک و خشن شدن پوست، جوشهای سرسیاه، تغییر رنگ پوست صورت، کک و مک، آتوپیک، درماتوز، تغییر رنگ بر روی صورت و دیگر بیماریهای پوستی و جلدی و بسیاری از مشکلات پوست و مو شود.

آیا شستشو دمودکس را از بین میبرد؟

برخلاف تصور بسیاری از بیماران شستشوی زیاد و مرتب راه مناسبی برای خلاصی از شر انگل دمودکس نیست .شستشوی زیاد مساوی است با ریزش مو و آسیب پوست و افزایش جمعیت مایتهای دمودکس.  ابتلاء زنان دو و نیم  برابر مردان است این بیماری در سنین پایین نادر بوده است و بیشتر در افراد بالای ۴۰ سال دیده میشود.

راه های انتقال دمودکس

انگلهای دمودکس مسری هستند و به راحتی از طریق وسایل شخصی مانند حوله، شانه، برس مو، روبالشی یا از طریق تماس پوستی مانند بوسیدن از یک میزبان به میزبان دیگر منتقل میشوند .البته اماکن عمومی و از همه مهمتر سالنهای زیبایی و آرایشگاهها نیز از جمله مهمترین مناطق برای انتقال انگلهای دمودکس هستند.

روش تشخیص دمودکس

تحقیقات و شواهد علمی و تجربی نشان داده است که بیشتر افرادی که ریزش مو یا موهای نازکی دارند و یا دچار سایر مشکلات پوستی مانند آکنه، جوش صورت، خارش پوست و غیره هستند دارای این مایتها میباشند، اگرچه با استفاده از میکروسکوپ به راحتی و در مدت کوتاهی ظرف چند دقیقه میتوان از وجود این انگلها مطمئن شد و آنها را مشاهده نمود. وجود دمودکس فولیکولاروم در بیماریهای نظیر آکنه روزاسه در ایران نیز همانند دیگر بررسیهای محققان اثبات شده است .مطالعاتی در سال ۱۳۸۳ نشان داده اند که میزان انگل دمودکس در افراد مبتلا به آکنه روزاسه در مقایسه با گروه شاهد به طرز چشمگیری افزایش داشته است. در مطالعه دیگری که توسط Wesolowska در سال ۲۰۰۵ میلادی صورت گرفت نشان داده شد که نقش دمودکس فولیکولارم و دمودکس برویس در ایجاد بیماری در صورت و سر افراد مسن بسیار شدیدتر و بیشتر بود. در یک گزارش موردی pena و همکارانش از یک زن ۳۸ ساله که مشکوک به درماتیت روزاسه بود تعداد زیادی دمودکس فولیکولاروم جدا کرده و آنرا عامل ایجاد بیماری در این فرد ذکر کردند . با توجه به اینکه احتمال انتقال این انگل از طریق تماس مستقیم و استفاده از لوازم مشترک نظیر کلاه، شانه و روسری یا مقنعه های مشترک وجود دارد لازم است ضمن پیگیری، احتمال ابتلا سایر افراد خانواده و نیز درمان آنها مورد توجه قرار گیرد.

اطلاعات بیش تر را در پیج  demodex.test مشاهده نمایید .